چاپ کتاب و مراحل آن
چاپ کتاب
واژه چاپ کتاب
«چاپ» واژه ای است که احتمالاً از Chapana (چاپنا) واژه هندی گرفته شده است (Floor, 1990, p. 760). در هند، به چاپ کردن، «چهاپه» و به چاپگر «چهاپه گر» می گویند. این واژه ها در روزنامه های فارسی هند به کار می رفته است (برای توضیحات بیشتر نگاه کنید به: پروین، ۱۳۷۱، ص ۱۳۳-۱۳۶). عده ای معتقدند که چاپ از «چاو» مغولی گرفته شده و چاو نام نوعی پول در عصر ایلخانان بوده است (برای توضیح بیشتر نگاه کنید به: مقاله عمومی «چاپ» در: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۱۹ ، تهران، ۱۳۹۰)، اما به نظر می رسد که صاحب نظران به پذیرفتن اشتقاق از ریشه هندی بیشتر تمایل دارند تا ریشه مغولی.واژه عربی «طبع» و مشتقات آن نیز البته اکنون کمتر در زبان فارسی به کار رفته است اما برخی ترکیبات طبع مانند «مطبعه»، «حق طبع» یا «تصحیح مطبعه ای» هنوز در زبان فارسی کاربرد دارد.واژۀ دیگری که برای چاپ به کار می رفته، «باسمه» (همچنین باصمه و بَصمه) است. واژۀ «باسمه» و اصطلاح «باسمه کاری»، در عصر مغولان در ایران رایج بود و به عمل و وسیلۀ انتقال نقش و طرح روی پارچه و مواد دیگر گفته می شد. پارچه های قلمکار یا چیتهای غیر ماشینی، با باسمه نقش می خورد. بعدها در عصر صفویه، باسمه تغيير معنا داد و تقریباً همان معنایی را پیدا کرد که امروز کلمه چاپ در زبان فارسی دارد. باسمه در عصر قاجاریه رایج بود و باسمه خانه کاربرد داشت، اما به تدریج جای خود را به طبع و چاپ داد (نگاه کنید به: Dabirsiaqi, 1889, p. 581).
ثبت رایگان و دریافت فاکتور رایگان چاپ کتاب روی ثبت سفارش کلیک کنید.
صدور فاکتور رایگان چاپ کتاب با تلگرام - ایتا - واتس اپ
خانم یگانه09190771853
ساعت غیراداری-تعطیلات :
آقای سروش09190771835
چاپ چیست؟
انتقال نقش (واژه، جمله، طرح،
تصویر، نماد و جز آن) از وسیله ای به وسیله ای دیگر ساده ترین مصداق چاپ است، اما
از چاپ که سخن به میان می آید مراد فقط انتقال از وسیله ای به وسیله ای دیگر نیست
بلکه مقصود، انتقال به قصد تکثیر است. در ساده ترین شکل چاپ هم که نامی یا نقشی از
مهر به کاغذ زده می شود تکرار عملی واحد و به نوعی تکثیر مد نظر است. بی سوادی که
از مهر به جای امضا استفاده می کند، امضای
خود را در موارد لازم تکرار می کند. کارمند بانکی که هر روز ناگزیر است صدها بار
نام تاریخ، عبارت یا انجام یافتن مرحله ای از مراحل کار بانکی را بر مدرکی کتبی
ثبت کند عمل کثیری را با وسیله ای واحد انجام می دهد که کار تکثیر او را تسهیل می کند،
عمل او از مصداقهای چاپ و وسایل او از مصداقهای ابزارهای چاپی است.
تكثیر همواره و برای مقاصد مختلف از بازرگانی و معاملات حقوقی و تعهدات مالی گرفته تا اطلاع رسانی و انتقال دانش و معرفت، به دانش فنی و امکانات فناورانه زمان خود وابسته بوده است. تا پیش از انقلاب صنعتی که ماشین در خدمت بشر قرار نگرفته بود، همه چیز و از جمله تکثیر با دست و ابزارهایی انجام می گرفت که به نوعی با عمل یا یاری دست وابسته بود پس از انقلاب صنعتی بشر کوشید ماشین یا عمل مکانیکی را خود گردان کند و در عصر پس از انقلاب صنعتی بود که ماشینهای تکثیر (چاپ) ساخته و به کار گرفته شد پس از انقلاب الکترونیکی ابزارهایی با سرعت، دقت و ظرافت بیشتر و کیفیت برتر جای ابزارهای مکانیکی را گرفت و تکثیر (چاپ) الکترونیکی یا دیجیتال به عنوان تازه ترین دستاورد بشر در این زمینه به عرصه آمده است.
چاپ فقط فن یا صنعت نیست هنر هم
هست. بسیاری از آثار به گونه ای چاپ شده اند یا می شوند که جزو میراثهای هنری قرار
می گیرند، هنری که شمار بیشتری از مردم می توانند آن را در اختیار داشته باشند و
از دیدن آن لذت ببرند. در خانه های بسیاری از ما کتابهایی یافت می شود که سوای
ارزش محتوایی، ارزش هنری دارند آشنایی با جنبه های هنری چاپ برای همه کسانی که با
آثار مکتوب سرو کار دارند، لازم است نگاهبانی از و تداوم بخشیدن به آثار ذوق و
هنر، کمتر از وظیفه نگاهبانی از آثاری نیست که محصول فن و صنعت اند.
چاپ تا پیش از انقلاب الکترونیکی اساسی ترین و کارآمدترین وسیله نگاهداری انتقال و اشاعه اطلاعات بوده است. اگر چاپ ابداع نمی شد و آثار در مقیاسهای گسترده در اختیار مردم قرار نمی گرفت، انقلابهای فکری، نگرشی و علمی هم به آن سرعت و وسعت به بار نمی نشست و مسیر تاریخ جهان به این صورت تغییر نمی کرد. چاپ، اگرچه اکنون با رقیبی روبه رو شده است که نقش تکثیری آن را به چالش می خواند اما تأثیرها و کاربردهایش را از دست نخواهد داد. رقابت میان این دو عملاً به نوعی تقسیم کار انجامیده است و به نظر می رسد که در ادامه یابد و هر کدام که در قلمرو یا در انجام دادن وظیفه ای کارآمدتر باشند، آن قلمرو یا آن وظیفه را از آن خود خواهند کرد. در ضمن، پیشرفت فناوریها شده است که فناوریهای بیشتر و کارآمدتری به قلمرو چاپ راه یابد. چاپ به یاری این موارد نقشهای تازه تری می یابد که تکثیر کارآمدتر، فقط یکی از آنهاست. اکنون، دستگاهها و تجهیزات بسیاری وجود دارد که می توانند عمل تکثیر را به سادگی با سرعت و به نسبت ارزان انجام دهند چاپ به زمینه های دیگری روی آورده است که هنر و فن در آنها تأثیر بسیاری دارد.
ثبت رایگان و دریافت فاکتور رایگان چاپ کتاب روی ثبت سفارش کلیک کنید.
صدور فاکتور رایگان چاپ کتاب با تلگرام - ایتا - واتس اپ
خانم یگانه09190771853
ساعت غیراداری-تعطیلات :
آقای سروش09190771835
مراحل چاپ کتاب
هر اثری پیش از آنکه به مرحله چاپ برسد یا اینکه برای چاپ آمادگی داشته باشد مراحلی را باید سپری کند این مراحل در نشر کاغذی هم یکسان نیست؛ شیوه ای که برای چاپ انتخاب می شود مراحل را تعیین می کند. شیوه های چاپ را هم می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
1) دستی؛ 2) ماشینی؛ ۳) رایانه
ای / دیجیتالی.
حروفچینی و چاپ دستی که تا سده ۲۰م در کشورهای پیشرفته هم وجود داشت اکنون منقرض شده است و حالا فقط برای برخی کارهای هنری یا در بعضی محروم از فناوریهای جدید، از آن استفاده می شود. در این شیوه متنی که ناشربه چاپخانه یا نزد چاپگر می فرستد، که اصطلاحاً به آن «خَبَر» می گویند و ممکن است دست نوشت یا ماشین نوشت باشد، به متن قابل تکثیر و چاپ، که اصطلاحاً به آن «نمونه» می گویند تبدیل می شود. حروفچین به ازای هر حرف یا نشانه در خبر، حرف یا نشانه چاپی را از گارسه (حروفدان) بیرون می آورد و روی ورساد (ابزاری که حروف چاپی را روی آن می چینند) کنار هم قرار می دهد و سطر چاپی تشکیل می شود. سطرهای زیر هم چیده شده صفحه چاپی را به وجود می آورد.حروفچین یا چاپگر سپس روی صفحه حروفچینی شده مرکب می مالد و آن را روی صفحه کاغذ فشار می دهد تا نقش حروف و نشانه ها به کاغذ منتقل شود. این کارها ممکن است دستی انجام بگیرد. به صفحه ای که به این ترتیب در یک نسخه چاپ شده است، اصطلاحاً «نمونه چاپی» می گویند. این نمونه با خبر مطابقت داده می شود تا غلط نداشته باشد. برای رسیدن به مرحله ای که نمونه دقیقاً مثل خبر باشد، ممکن است چند بار نمونه خوانی و رفت و برگشت خبر و نمونه بین ناشر و چاپخانه ضروری باشد.به کسی که عمل مطابقه یا مقابله نمونه با خبر را انجام می دهد، اصطلاحاً «نمونه خوان / نمونه خوان چاپی/ مصحح / غلط گیر» می گویند، اما اصطلاح «نمونه خوان» رایج تر است. ناشر پس از پایان کار نمونه خوانی، به چاپگر اجازه می دهد نمونۀ نهایی را، که از نظر او بی غلط است، تکثیر کند.
چاپ کتاب دیجیتالی
در چاپ ماشینی بسیاری از این کارها
با ماشین انجام می گرفت و همچنان نیز کاربرد دارد اما انجام دادن برخی وظایف هنوز
هم به کار دست نیاز دارد تحول در فناوریهای عکاسی و شیمیایی از سده ۱۹ م به بعد به
عرصه چاپ راه یافت و سرعت و سهولت فراوانی به بار آورد. برای مثال، امکان تبدیل
متن حروفچینی شده به فیلم و ظاهر کردن فیلم بر صفحه هایی از جنس روی (زینک) فراهم
آمد و زینک در ماشینهای چاپ افست ورتاتیو با سرعت بسیار امکان تکثیر کتاب و هرگونه
نشریه چاپی را با شمارگان زیاد فراهم ساخت.
حروفچینی ماشینی سرعت را بالا برد
اما باز هم نیاز بود که نمونه های چاپی از چاپگر نزد ناشر برگردد تا او نمونه ها
را تا صورت نهایی بررسی کند، یا فیلمها را به دقت ببیند و کیفیت مطلوب تضمین شود.
اینها همه زمان بر بود به نیروها و تخصصهای مختلف نیاز داشت، هزینه ها را افزایش
می داد و به نیاز زمان به سرعت و سهولت بیشتر پاسخ نمی داد.
چاپ رایانه ای و بعد دیجیتالی، که از اواخر سده ۲۰م آغاز شد و اکنون مراحل تحول و تکوین خود را به سرعت سپری می کند، امکان انتقال انواع متنها را از تجهیزات مختلفی که می توانند با هم سازگاری داشته باشند و نیز از هر نقطه دیگر فراهم آورد حذف شدن دو مانع زمان و مکان در چاپ و نیز ادغام شدن و همزمان شدن بعضی مراحل با هم از مهمترین رویدادهای تأثیر گذار بر روند چاپ بود. ناشری که اکنون متنی را به جای حروفچینی دستی با رایانه حروف نگاری می کند می تواند صفحه آرایی را همزمان انجام دهد؛ جدول، نمودار، تصویر نقشه و مانند اینها را در متن جای دهد؛ پس از قطعی شدن شماره صفحه ها شناسه هایی که باید در نمایۀ پایانی وارد شود مشخص کند و متن نهایی را بی آنکه به عکاسی ظهور فیلم، انتقال به زینک و مراحل فنی و پیچیده لیتوگرافی نیاز باشد، از رایانه مستقیماً به دستگاه چاپگر بفرستد نمونۀ نهایی را بررسی کند و اجازه تکثیر چاپی یا انتشار الکترونیکی را بدهد این امکانات به یاری فناوریهای جدید چاپ و نشر را به عصر تازه ای در تاریخ خود راه داده است. گونه هایی از دستگاههای تکثیر چاپی هم در حال متنوع شدن ساده کوچک و پرسرعت شدن هستند. اینها به سهم خود بر توان واحدهایی می افزاید که بخواهند دانش و اطلاعات را از راه نشر کاغذی به مخاطبانشان منتقل کنند.با این حال، چون مخاطبان اصلی این کتاب با آثاری سروکار دارند که در گذشته چاپ و منتشر شده اند، شناختن جنبه هایی که تا همین سالهای اخیر در فناوری چاپ به کار می رفته است، به دانش کتاب شناسی به ویژه به شناخت بهتر کالبد مادی و جنبه های صوری کتابها، کمک می کند.
برای بدست آوردن اطلاعات بیشتری در خصوص چاپ کتاب میتوانید بر روی هر یک از لینک های زیر کلیک کنید و به صفحه مربوط وارد و دیتا مدنظر را دریافت کنید:
حروف نگاری / حروفچینی برای چاپ کتاب
اصطلاح حروفچینی یادگار دوره ای
است که حروف چاپی را از حروفدان بر می داشتند و کنار هم می چیدند. اکنون که روشهای
سابق منسوخ شده و حروف غالباً با رایانه زده می شود، اصطلاح حروفچینی دیگر تصویر
دقیقی از عمل آن به دست نمی دهد و از این رو به جای آن اصطلاح حروف نگاری رایج شده
است. در هر حال حروفچینی حروف نگاری صرف نظر از شیوه و ابزار به عمل تبدیل حروف و
نشانه های دست نوشت و ماشین نوشت به حروف چاپی گفته می شود.
حروفچینی به دو صورت کلی انجام می
گیرد: دستی و ماشینی.
حروفچینی دستی حروف چاپی دستی از آلیاژ سرب، قلع، آنتیموان و گاه نیز مس، و به صورت قطعه های مکعب مستطیل و کوچک، یکسان هم ارتفاع ساخته می شود، البته بنا به اندازۀ حروف در اندازه های مختلف.حروفچین بر پایه دستورهای چاپی که معمولاً روی خبر نوشته می شود، حروف را از حروفدان بر می دارد و در ورساد کنار هم می چیند. پس از آنکه یک صفحه کامل شد دور آن را با وسیله ای محکم می کند. صفحه حروفچینی شده صفحه فلزی محکمی است که می توان آن را به مرکب چاپ آغشت و به صفحه کاغذی منتقل کرد، یا در دستگاه چاپ قرار داد و به هر تعداد که لازم باشد تکثیر کرد.واحد اندازه گیری حروف چاپی point است که در زبان فارسی با املاهای مختلف (پونت، پونط و پُنط) نوشته می شود. هر پونت 376/0 میلیمتر یا اینچ است. البته اندازه پونت در کشورهای مختلف و به اقتضای شکل و طبیعت خطشان فرق میکند. هر ۱۲ پونت یک سیسرو تقریباً 5/4 میلیمتر یا نیم سانتیمتر، و هر ۴ سیسرو، یک گوادرات، حدود ۲ سانتیمتر را تشکیل می دهد. در نظامهای جدید هر ۱۲ پونت برابر با یک پیکاست. وقتی می گویند فلان متن با حروف ۱۲ چاپ شده است، مقصود این است که از حروفی استفاده شده که اندازه طول آنها ۱۲ پونت است. هر چه رقم بیشتر باشد نشانه آن است که حرف درشت تر است. کتابهای قطع کوچک را با حروف ریزتر و کتابهای قطع بزرگ را با حروف درشت تر و سر خبر روزنامه ها را گاه با درشت ترین حروف موجود، مثلاً بیش از صد پونت چاپ می کنند. در حروفچینی دستی، از حروفی که برای متن کتابهای فارسی بیشتر از بقیه استفاده می شد، حروف ۱۲ و ۱۶ و در درجه دوم ۱۰ و ۱۸ بود.
حروفچینی دستی در حال حاضر در اکثر کشورهای جهان به کلی منقرض شده است. البته برای برخی مصارف بسیار محدود و استثنایی از حروفچینی دستی استفاده می شود، اما برای چاپ کتاب و نشریات، نه سرعت و کارآمدی دارد و نه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است آشنایی با حروفچینی دستی اکنون برای بررسی تاریخ چاپ و آشنایی با چگونگی چاپ کتابها در گذشته می تواند مفید باشد.حروف نگاری ماشینی. چیدن یا زدن حروف چاپ به کمک ماشین، از ماشینهای ساده گرفته تا پیشرفته ترین و پیچیده ترین رایانه ها .
ماشینهای حروفچینی انواع بسیاری
داشت، و به صورتهای مختلف انجام می گرفت؛ برای مثال ماشین حروفچینی مونوتایپ، تک
چینی و ماشین لاینوتایپ سطر چینی میکرد حروفچین حروفی را که میخواست بر صفحه
شستیها می زد، مانند ماشین تحریر، و به
ازای هر حرفی که میزد قالب آن حرف بیرون می آمد و
وقتی قالبهای حروف یک سطر کنار هم قرار می گرفت و به اصطلاح سطر پر می شد،
از مایع مذاب آماده، پر و یک سطر کتاب به صورت فلز یکپارچه ریخته می شد. بنابراین،
اگر صفحه کتاب فی المثل ۳۰ سطری بود، بر اساس این شیوه از ۳۰ سطر ریخته شده که باید زیر هم چیده می شد،
تشکیل می گردید. ماشین اینتر تایپ در اصول و روش کار تفاوت چندانی با لاینوتایپ
نداشت. ماشین فتوترونیک اینتر تایپ همه
مزایای اینتر تایپ را داشت به اضافه سرعت بیشتر این ماشینها هم اکنون دیگر کاربرد ندارد.
ماشین تحریر آی. بی. ام. نوعی
ماشین تحریر برقی بود که به لحاظ دقت و ظرافت و اعمال برخی نکات فنی دیگر در آن،
به عنوان وسیله ای ارزان و کارآمد برای حروف نگاری به کار می رفت. ماشینهای دیگری
نیز به بازار آمد که کار ماشین تحریر آی. بی. ام. را انجام می داد. اگر رایانه های
شخصی به بازار نیامده بود، ماشینهای آی. بی. ام. و ماشینهای مشابه آن بیش از این
در عرصه حروف نگاری کاربرد داشت.
از روشهای دیگر حروفچینی، فیلم چینی یا تصویر چینی بود. برای این روش ماشینهای مختلفی ساخته شد و به بازار آمد که با نامهای تجارتی گوناگونی، مانند لاينوفيلم، لاينوميكس، لاینوفیلم کوییک، لودلو، هادگو، فتوستر، مشهور بود. در همه این ماشینها اصول و روش کار مشابه است: در دستگاه، نور از میان شکل هر حرف و از عدسیهای مخصوص می گذرد، یا به شیوه های الکترونیک بر لامپ دستگاه نقش میبندد و سپس بر فیلم یا کاغذ انتقال می یابد. همان گونه که در ماشین تحریر، کاغذ ذره ذره کنار می رود و جا را برای ثبت حرف دیگر باز می کند در این ماشینها فیلم کنار می رود و جا را برای تاییدن نقش حرف دیگر با نور باز کند. صفحه فیلمی که به این ترتیب آماده می شود، چنانچه غلط نداشته باشد، پس از مونتاژ برای ظهور روی زینک آماده است در حروف نگاری فیلمی یک مرحله از مراحل چاپ حذف شد و سرعت و دقت و ظرافت نیز بر آن افزون گردید.
فیلم چینی از دهه ۱۹۵۰ در امریکا و اروپا رواج یافت و چون اقتصادی به هزینه ها را کاهش داد با استقبال روبه رو شد ناشرانی که کتابهای علمی و فنی چاپ می کردند و به انواع نشانه ها و نمادها در اندازه ها و ابعاد مختلف نیاز داشتند، از این روش حروف نگاری جدید پشتیبانی کردند. مشکل عمده در فیلم چینی، تصحیح غلطها بود که هم وقت زیادی می برد و هم تا اندازه ای به مهارت و تخصص و ظرافت نیاز داشت. برای تصحیح، ناگزیر بودند غلطها را بِبُرَند و فیلم درستِ آنها را به جایشان قرار دهند.از ماشینهای حروف نگاری فیلمی باز هم انواع پیشرفته تر دیگری ساخته شد و به بازار آمد، اما با ظهور و رواج رایانه های شخصی و معمول شدن نشر الکترونیکی جنبه اقتصادی و کارآمدی فنی خود را از دست داد و عملاً از میدان چاپ و نشر بیرون گذاشته شد.یکی از مجهزترین و کارآمدترین دستگاههای حروف نگاری، لاینوترون بود که تا پیش از استفاده کنونی از دستگاههای رایانه ای در چاپ، پیشرفته ترین دستاورد صنعت چاپ به شمار می آمد. لاينوترون برای سازمانهای عظیم انتشاراتی، روزنامه ها و مجله ها و حروف نگاری پیچیده ترین کتابهای علمی و فنی که معمولاً سرشار از نماد، نشانه، فرمول و حروف مختلف است، مطلوبترین وسیله بود. لاینوترون در دهه ۱۳۵۰ به ایران آمد و در چاپخانه روزنامه های بزرگ و انتشارات سروش به کار گرفته شد.
به طور کلی همه روشها و انواع
حروفچینی را، صرف نظر از دستگاهها، می توان ساده و به این صورت تقسیم کرد:
حروفچینی گرم به استفاده از ماشینهایی می گویند که حروف چاپی فلزی در آنها به کار می رود، و حروفچینی سرد به استفاده از ماشینهایی گفته می شود که حروف از راه عکاسی چیده می شود و حروف فلزی چه مذاب و چه غیر مذاب در آنها کاربرد ندارد حروفچینی با ماشینهای تک چین و سطرچین، حروفچینی گرم، و حروف نگاری با دستگاههای رایانه ای، فیلم چین و لاینوترون، حروف نگاری سرد است.
انواع حروف. حروف چاپی چه به خط
فارسی و چه به خطهای دیگر، انواع و نامهای بی شماری دارد. هر طراح و تولید کننده
ای حروف خود را به نامی می خواند و طرحها و تولیدها به ویژه پس از امکان طراحی
انواع حروف با شکلها، اندازه ها، زاویه ها انحناها و نماهای مختلف به کمک رایانه
همواره رو به ازدیاد و تنوع است.
حروف چاپی فارسی صرف نظر از
تفاوتهای جزئی آنها، به پنج نوع تقسیم می شوند: ۱) نازک، 2) سیاه، 3) سایه دار، ۴) ایرانیک،
۵) تزئینی.
حروف نازک یا حروف معمولی در متن
استفاده می شود. حروف متن کتابی که پیش روی شماست، نازک است. حروف نازک اندازه های
مختلف دارد و پونت آنها تعیین کننده اندازه های آنهاست.
حروف سیاه برای عنوانهای اصلی و
فرعی و نیز برجسته کردن کلمه، اصطلاح یا عبارتی کوتاه به کار می رود. حروف
عنوانهای اصلی و فرعی این کتاب سیاه است.
حروف سایه دار یا حروف تو خالی که
امروزه کاربرد آن در نوشته های فارسی بسیار کمتر شده است، برای عنوان نیز به کار
می رود، مانند این حروف: کتاب.
حروف ایرانیک که با نامهای حروف کج ، تابیده ،
خوابیده ، و مورب هم معروف است ، بیشتر برای عنوان آثار به کار می رود مانند این
حروف: کتاب.
حروف تزئینی کاربردش بیشتر جنبۀ هنری ، تفننی
، و آرایشی است و بیشتر تابع ذوق و سلیقه کتاب آراست تا نیازها و ملاحظات فنی.
حروف تزئینی به اشکال و صورتهای بسیار
متنوع طراحی می شود. این کلمه: کتاب ، با حروف تزئینی زده شده است.
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
مراحل و وظایف اصلی در نشر کتاب
از این انواع ، سه نوع سیاه ، ایرانیک و نازک تقریباً در همه کتابها کاربرد دارد و استفاده خاص هر یک را واحد یا فردی تعیین و برای حروف نگار چاپخانه مشخص می کند که ویراستار تولیدی کتاب است. اگر ناشر از عهده تعیین حروف و اندازه ها برنیاید و ویراستار تولیدی یا ناظر فنی چاپ در اختیار نداشته باشد، این وظیفه معمولاً به چاپگر با تجربه محول می شود.