انواع ناشر کتاب 

ناشران با آثار با ارزش و کم ارزش

بر اساس معیارهای دیگری از جمله بر پایه ارزش آثار، می توان ناشران را دسته بندی کرد. ناشرانی هستند که آثار معروف به «با ارزش و ماندگار» منتشر می کنند و ناشرانی که ارزش آثارشان «سطحی و زودگذر» است. اینکه ارزش چیست و بر چه اساسی می توان دربارۀ ارزش داوری کرد، نکته ای است قابل بحث و کاملاً نسبی در جامعه معمولاً بر پایۀ قراردادهایی به آثار مختلف ارزشهای متفاوتی نسبت می دهند یا مثلاً بر اساس سهم و میزان تأثیری که آثار، مستقیماً در پیشرفت و ارتقای سطح علمی فرهنگی و پژوهشی می گذارد، دربارۀ ارزش آنها داوری می کنند. ناشرانی که برای پر کردن اوقاتِ فراغتِ قشرهایی از جامعه کتابهای سرگرم کننده منتشر می کنند، متفاوت از ناشرانی هستند که آثارشان ذهنها را به تفکر و تأمل و دقت می خواند یا عرصۀ تازه ای را با پژوهشی نو فراروی اهل تحقیق می گشاید. مطمئناً  ناشران دسته اول بیشتر به فروش و سود نظر دارند و ناشران دسته دوم به جنبه هایی دیگر. ارزش آثار به نوعی تابع نظر و سلیقه خوانندگان است و هر چه سطح توقع  خوانندگان بر اثر رشد فرهنگی بالاتر برود سطح ارزشهای آثار هم به نسبت  ارتقا می یابد.

مشاوره رایگان چاپ کتاب : کافیست عدد 5 را به شماره 09190771835 ارسال تا کارشناسان بی درنگ جهت مشاوره چاپ کتاب با شما تماس حاصل نمایند.

برای ثبت سفارش رایگان چاپ کتاب و ویراستاری و صفحه آرایی اینجا کلیلک کنید

ناشران انتفاعی و غیرانتفاعی

هدف ناشران انتفاعی از نشر کتاب، منفعت از راه نشر و فروش و چاپ کتاب است و هدف ناشران غیر انتفاعی، جز این. ناشران غیر انتفاعی با سرمایه ای به کار می پردازند که صاحبان آن، سرمایه خود را به قصد سوداندوزی وارد کار نشر نمی کنند، مانند مؤسسه های نشر دولتی، وابسته به مؤسسات خیریه، نهادهای وقفی، مذهبی، عقیدتی، تبلیغی؛ اما همۀ ناشرانی که ادامۀ کار و فعالیت آنها در گرو فروش کتاب و بازگشت سرمایه است، به نوعی و به درجاتی در زمرۀ ناشران انتفاعی قرار می گیرند.

همه ناشرانی که ادامه نشر آنها به بازگشت سرمایه از راه نشر وابسته است انتفاعی نیستند؛ پاره ای از آنها از محل عایدات نشر کتابهایی منتشر می کنند که احتمال فروش آنها کم اما دامنه و میزان تأثیر گذاری آنها زیاد است. در واقع ناشر انتفاعی محض ناشری است که به هر کتابی به عنوان کالایی فرهنگی نگاه کند که سود بیشتری نصیب او کند ممکن است به این دسته از ناشران در نظر اول به دیده دیگری نگریسته شود، اما اگر به دامنۀ تأثیر آنها در جامعه توجه کنیم. ارزش این دسته از ناشران نیز به سهم خود آشکار خواهد شد در نشر موفق، شمار ناشران انتفاعی بسیار است. نشر انتفاعی مادام که سودآوری آن از راه نشر، با برآورده شدن نیازهای علمی- فرهنگی جامعه همراه است در خدمت جامعه است و برخوردار از احترام، اما چنانچه این نشر بخواهد به هر بهایی از راه نشر سودآوری کند می تواند زیان بار و آسیب رسان باشد.

برای بدست آوردن اطلاعات بیشتری میتوانید بر روی هر یک از لینک های زیر کلیک کنید و به صفحه مربوط وارد و دیتا مدنظر را دریافت کنید:

ناشران آزاد / تجارتی  

ناشران آزاد یا تجارتی یا سود محور اکثر ناشران جهان را تشکیل میدهند و بزرگ ترین و مؤثرترین ناشران نیز به این دسته تعلق دارند کتابها را با سرمایه های خصوصی و با پذیرش مخاطرات مالی منتشر و با کوشش و اهتمام خود راه را بر کنند گاه سرمایۀ آنها به یک تن و گاه به چند شریک با شماری سهامدار تعلق دارد. معمولاً در قالب شرکتهای خصوصی فعالیت می کنند. همه ناشران آزاد یکسان و در یک تراز نیستند و میزان سرمایه، حجم و سطح فعالیت گستره کار نوع آثاری که منتشر میک کنند ارزش و اهمیت آنها و عاملهای دیگر آنها را در جایگاههای مختلف قرار می دهد؛ در ضمن اکثریت غالب ناشران ایران را ناشران آزاد تشکیل می دهند.

بنا به آمارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم اکنون (۱۳۹۲) حدود ۱۰۰۰۰ ناشر به ثبت رسیده اند، اما همۀ آنها فعال نیستند. البته داوری درباره اینکه از این شمار کثیر که رقم آن با معیارهای جهانی تناسب ندارد، چند ناشر به عنوان ناشران آزاد، موفق و فعال در صحنه نشر به کار خود ادامه خواهند داد، نیازمند گذشت زمان و آزمودن سایر سیاستها در حمایت از نشر آزاد و غیر وابسته است. ناشری که نتواند دست کم ماهی یک عنوان کتاب منتشر کند، به جرگه ناشران فعال راه نمی یابد. 

مشاوره رایگان چاپ کتاب : کافیست عدد 5 را به شماره 09190771835 ارسال تا کارشناسان بی درنگ جهت مشاوره چاپ کتاب با شما تماس حاصل نمایند.

ناشران دولتی و وابسته به دولت

ناشر دولتی معمولاً شرکتی است انتشاراتی که بیش از ۵۰ درصد سرمایه یا سهام آن متعلق به دولت باشد. ناشر وابسته به دولت به ناشری می گویند که بخشی از سهام یا سرمایۀ آن یعنی کمتر از ۵۰ درصد به دولت تعلق داشته باشد. ناشرانی هم که از یارانه های دولتی برخوردار می شوند و با سیاستهای دولت همسویی می کنند، به نوعی وابسته به دولت قلمداد می شوند. دولتها معمولاً در صورتی اقدام به تشکیل شرکت انتشاراتی دولتی می کنند که برای انتشار کتابهای به خصوصی، انگیزه یا امکان مالی یا توانایی فنی در بخش خصوصی وجود نداشته باشد؛ یا انتشار کتابهای مد نظر دولت بر اساس ضرورتهای سیاست فرهنگی کشور برای بخش خصوصی سود آور نباشد، مانند کتابهایی که خوانندگان بسیار کمی دارد و کاربرد آنها بیشتر به صورت مرجع در کتابخانه های تخصصی است.نشر دولتی کم و بیش در همه کشورهای جهان هست اما در آن دسته از  کشورهایی که دولت می خواهد نشر بارزتری داشته باشد چه به صورت مثبت قصد ترویج و ارتقای علم و فرهنگ و چه به صورت منفی و برای مثال به منظور اشاعه عقايد حزب یا گروهی خاص نشر دولتی فعال تر است. نشر دولتی معمولاً سود آور نیست، و در واقع هدف از تأسیس آن نیز کسب درآمد برای دولت نیست و اگر سودی هم از این راه عاید شود، باز صرف انتشار کتابهای دیگری خواهد شد.

بنا به آمارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حدود ۱۰۰ ناشر دولتی و وابسته به دولت و سازمانهای دولتی در ایران فعال است از این میان شمار اندکی در کار خود توفیق داشته اند تجربه نشان داده است که مدیریت خوب، مسئول باکفایت و کاردان در نشر دولتی عمده ترین عامل موفقیت و عکس آن، اصلی ترین علت ناکامیابی بوده است این واقعیت را هم باید در نظر داشت که برخی از مهم ترین و ماندگارترین کتابهای ایران به اهتمام مؤسسات انتشاراتی دولتی تدوین و چاپ شده است و اگر این مؤسسات نبودند، بخش خصوصی هرگز از عهده تأمین هزینه های آنها بر نمی آمد مانند عمده فهرستها ،کتاب شناسی ها راهنماها، نقشه ها، اطلسها، استانداردها و شماری از منابع مرجع دیگر.

برای ناکامیابی در کار نشر دولتی زیاندهی و دور شدن از هدفها و وظایف اصلی، علتهایی ذکر می کنند که مهمترین آنها عبارت است از:

-         نداشتن یا کم داشتن انگیزه های اقتصادی؛

-         پایین بودن سطح و کیفیت مدیریت؛

-         نبودن یا کم بودن انگیزه های فرهنگی علمی و فردی در مدیران و کارکنان؛

-         ناپایداری سیاسی و تغییر سلیقه ها و ذائقه ها و مشربهای سیاسی مؤثر بر مؤسسات نشر؛

-         تعویض حساب نشده مدیریتها و از بین رفتن استمرار و تداوم فعالیتها؛

-         گسستن پیوندهای نزدیک و طبیعی میان دستگاه نشر دولتی و جامعه و محافل علمی فرهنگی، روشنفکری؛

-         محدودیتهای دیگری که سازمانهای وابسته به دولت اصولاً با آنها روبه رو  هستند.

-         حذف عامل مؤثر و محرک رقابت آزاد و بهره مندی از سیاستهای نادرست  یارانه ای.

ناشران کتابهای درسی

ناشران کتابهای درسی، ناشرانی هستند که برای مراکز آموزشی کشور در سطوح مختلف کتاب تهیه یا منتشر می کنند. ناشران کتابهای درسی را به چند دسته می توان تقسیم کرد که مهمترین آنها از این قرار است:

-         آن دسته که رأساً متن را تدوین و منتشر می کنند، مانند سازمان کتابهای درسی ایران وابسته به وزارت آموزش و پرورش و سازمان مطالعه و تدوین (سمت) .

-         آن دسته که متن آماده شده را تحویل می گیرند و سپس منتشر می کنند، مانند ناشرانی که همکار دولت در کار نشر کتابهای درسی هستند.

-        ناشرانی که از پیش و بر اساس طرح از قبل طراحی شده و برای برآورده ساختن نیاز به خصوص و هدایت شده ای در امر آموزش به تدوین و نشر کتاب درسی نمیپردازند اما کتاب یا کتابهایشان پس از انتشار به متن درسی یا کمک درسی تبدیل میشود و همین تجربه مبنایی برای انتخابها و انتشارهای بعدی قرار می گیرد تقریباً همۀ ناشران تخصصی و متون اساسی و جدی و کتابهای مرجع را می توان در این دسته جای داد.

-        نشر کتابها و متون درسی از زمینه های بسیار اساسی، مهم، گسترده و در عین حال سودآور نشر است. در کشورهای در حال توسعه که بازار فروش کتابهای عمومی محدود است، بیشتر ناشران تمایل دارند که به نوعی در زمینه نشر کتابهای درسی فعالیت یا همکاری کنند و این نشر در انحصار محض دولت نباشد. ناشران ایرانی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. در کشورهایی که آزادی نشر در آنها جاری است ناشران کتابهای درسی به دولتها وابسته نیستند در واقع رشد جامعه مدنی با آزادی نشر پیوند مستقیم دارد. سهیم کردن کل نشر کشور در سود حاصل از کتابهای درسی از مصداقهای بارز حمایت بدون تبعیض از همه ناشران کشور است.

 ناشران علمی - پژوهشی

دانشگاهها پژوهشگاهها و مراکز علمی فرهنگی عمده ترین ناشران علمی - پژوهشی هستند. هدف آنها انتشار کتابهای دانشگاهی کتابهایی که برای تحصیلات و تحقیقات دانشگاهی مناسب باشد کتابهایی که دانشگاهیان بر پایه نتایج تحقیقات و مطالعات خود می نویسند، ترویج علم و دانش و معرفت بالا بردن سطح تتبعات علمی و هدفهای دیگری نظیر اینهاست انتشارات دانشگاهی ممکن است انتفاعی، نیمه انتفاعی یا غیر انتفاعی باشد بیشتر به سیاستهای حاکم بر آنها بستگی دارد. از ویژگیهای عمده این نشر می توان از اینها یاد کرد :

-         انتشار کتابهای سطح بالا؛

-         داشتن سنتهای قوی انتشاراتی و روشها و رویه های جا افتاده؛

-         انتخابهای معمولاً سنجیده و بررسی و ارزیابی شده؛

-         در نظر داشتن و مراعات کردن ضوابط متعارف جهانی؛

-         برخورداری از همکاری ویراستاران با تجربه و توانا؛

-         اِعمال- اصول و شیوه هایی از آن خود که گاه مورد تقلید و اقتباس ناشران دیگر قرار می گیرد.

از نمونه های درخشان نشر دانشگاهی در خارج از کشور می توان از انتشارات دانشگاه آکسفرد، دانشگاه کیمبریج دانشگاه جانز هاپکینز و دانشگاه شیکاگو نام برد. شیوه نامه دانشگاه شیکاگو مشهورترین شیوه نامه نشر در جهان، محصول سنتها، رویه ها و سالیان سال دقت و ریزبینی ویراستاران و تولید کنندگان کتاب این دانشگاه است. از جمله مراکز نشر -علمی پژوهشی در ایران می توان از انتشارات دانشگاه تهران، بنیاد فرهنگ ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و سمت یاد کرد.

 ناشران کتابهای مرجع

ناشرانی که فقط یک یا چند نوع از کتابهای مرجع را منتشر می.کنند هزینه تولید و انتشار این نوع کتابها، که از ابزارهای اصلی کسب اطلاعات دقیق و از نخستین منابع پژوهش است، معمولاً بسیار سنگین است و از عهده هر ناشری برنمی آید. در بعضی کشورها که سیاست حمایت از انتشار کتابهای مرجع دارند به ناشران مرجع کمک می شود و تسهیلاتی در اختیارشان قرار می گیرد ناشرانی که بتوانند از راه انتشار و فروش کتابهای مرجع روی پای خود بایستند، بازار بلندمدت و قابل اتکایی در اختیار خواهند داشت در ایران شمار ناشران کتابهای مرجع به سبب بالا بودن هزینه های تولید، کمبود نیروهای مولد مرجع و موانع دیگر بسیار کم است. نشر منابع مرجع به سبب تحولات الکترونیکی دستخوش تغییر شده است و انتشار منابع مرجع بر رسانه های غیر کاغذی به سرعت جای تولید بر مراجع کاغذی را گرفته است. ضرورت سرعت و سهولت بازیابی اطلاعات در منابع مرجع، سبب تدبیرهای الکترونیکی در منابع مرجع به طور گسترده به کار گرفته شود.

ناشران آثار تجدید چاپی

ناشران آثار تجدید چاپی معمولاً فقط سراغ کتابهایی می روند که قبلاً چاپ شده باشد. فیلم زینک ، یا حقوق کتابهای قدیمی را می خواند کتابها را از قید تعهداتی که دارند آزاد می کنند و معمولاً در ویرایشهای ارزان قیمتی انتشار می دهند. این دسته از ناشران در آمریکا و اروپا فعال اند. در کشورهای در حال توسعه که سود کتابها از چاپهای دوم به بعد نصیب ناشر می شود، ناشران طبعاً ترجیح می دهند که خودشان آثارشان را باز چاپ کنند.البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که باز چاپ کتاب قدیمی در قطعی دیگر برای مثال با کاغذ و جلد عادی و قیمت ارزان مخاطبان و بازار خاص خود را دارد.

 ناشران همکار

ناشران همکار، ناشرانی هستند که با سرمایه گذاریهای مشترک، یا همکاری خود پدیدآورندگان کتاب منتشر می کنند. پدید آورندگانی هستند که علاقه مندند خود  کتابهایشان را منتشر کنند، یا سود احتمالی فروش کتابها نصیب خودشان شود، اما برای انتشار ، سرمایه، تسلط فنّی یا فرصت کافی برای دنبال کردن کار را ندارند .  و از این رو با ناشر همکار شریک می شوند و در چارچوب قراردادی که تعهدات، وظایف و حقوق طرفین را معلوم می کند، اثرشان را منتشر می کنند.ناشران همکار در امریکا و اروپا فعال ترند. برخی از اتحادیه های صنفی پدیدآورندگان مانند ناشر عمل می کنند و منافع پدید آورندگان را به خوبی محفوظ نگاه می دارند. ناشران همکار در ایران فعال نیستند و هنوز سنتهای لازم و شناخته شده برای همکاری را به دست نیاورده اند.

خود ناشران

به پدیدآورندگانی گفته می شود که با بهره مندی از فناوریهای جدید پردازش، نرم افزارهای مناسب نشر، شبکه های معرفی ،تبلیغ، ترویج و فروش، آثار خود را خود برای نشر آماده می سازند و حتی گاه مستقیماً به فروش می رسانند. خود ناشران با ناشر مؤلفها فرق دارند. ناشر - مؤلفها یا مؤلف - ناشرها به کسانی گفته می شود که سرمایه لازم برای انتشار اثر خود را تأمین می کنند و بانی نشر آن می شوند، اما همه کارهای فنی نشر را  دیگران و البته به سرمایۀ مؤلفها انجام می دهند؛ اما خود ناشران به دانشها و فنون نشر مجهز می شوند و در مقام ناشر و با برخورداری از دانش و تخصص او به نشر می پردازند.آمارهای جهانی نشان داده است که شمار خود ناشران، به ویژه در کشورهای توسعه یافته و در کشورهایی که از حقوق پدیدآورندگان در برابر منفعت جوییهای شماری از ناشران جداً دفاع می شود، در حال افزایش است. رواج نشر الکترونیکی و فروش اثر از راه اینترنت از عاملهای مؤثر در ترویج خود ناشری است. این گونه از نشر جدید برای ایجاد و گسترش به زیر ساختهای الکترونیکی نشر نیازمند است. خود ناشری یکی از راههای ترویج آزادی بیان و ارتباط مستقیم پدید آورنده و خواننده هم هست.

جز اینها بر اساس متغیرهای دیگر و خاص هر جامعه ای می توان ناشران را به دسته های دیگری تقسیم کرد، برای مثال: ناشران نسخه های خطی؛ ناشران آثار گرانبها و نفیس؛ ناشران آثار مصوّر و هنری ناشران آثار ممنوع؛ ناشران کتابهای «جلد سفید»؛ ناشران پیشتاز و سنت شکن؛ ناشران سنت گرا و انواع بسیار دیگر.

برای بدست آوردن اطلاعات بیشتری در خصوص چاپ کتاب  میتوانید بر روی هر یک از لینک های زیر کلیک کنید و به صفحه مربوط وارد و دیتا مدنظر را دریافت کنید: